Pobrzeże Ameryki Południowej
|
Gujana Francuska, Guyane Française,
departament zamorski Francji.
Obszar
91 tys. km2. Graniczy na zachodzie z Surinamem,
na południu i wschodzie z Brazylią.
Północną granicę kraju wyznacza wybrzeże
Oceanu Atlantyckiego. Kraj położony jest niemal w całości na
atlantyckich nizinach nadbrzeżnych, jedynie na południu obejmuje
fragment
Wyżyny Gujańskiej. Praktycznie cały obszar kraju (97% powierzchni)
pokrywają wilgotne lasy tropikalne. Cały obszar Gujany Francuskiej
znajduje się pod wpływem klimatu tropikalnego, wybitnie wilgotnego.
Jako pierwszy
Europejczyk, do wybrzeży Gujany Francuskiej dotarł
K. Kolumb w 1498. Pod koniec XVII w. obszary kraju zajęli Francuzi.
Wkrótce potem zaczęły rozwijać się pierwsze plantacje, na których
pracowali murzyńscy niewolnicy. Do obszaru Gujany Francuskiej zgłaszały
pretensje inne mocarstwa kolonialne,
Wielka Brytania i Holandia.
Sprawy podziału wpływów między nimi uregulowały postanowienia traktatów
podpisanych w 1814 i 1815 w Londynie i Paryżu. Od 1852 zaczęto zakładać
w Gujanie Francuskiej pierwsze kolonie karne, najgorszą sławą okrył się
obóz pracy na Diabelskiej Wyspie. Gujana Francuska była miejscem zsyłki
do
II wojny światowej. Od 1945 rozpoczęto proces likwidacji obozów,
który ostatecznie zakończono w 1951. W 1946 Gujana Francuska zyskała
status departamentu zamorskiego Francji.
Gospodarka Gujany
Francuskiej opiera się na eksploatacji bogatych zasobów naturalnych:
lasów, złóż boksytów, diamentów i tantalu. Ziemie uprawne zajmują
jedynie wąski pas wzdłuż wybrzeża atlantyckiego i stanowią łącznie ok.
1% powierzchni kraju ogółem. Do najważniejszych roślin uprawnych
zaliczają się: trzcina cukrowa, banany,
maniok,
bataty, kukurydza, ryż, kawa. Dobrze rozwija się rybołówstwo oraz
połów skorupiaków i krewetek.
W okolicy miasta
Kourou funkcjonuje
francuski ośrodek lotów kosmicznych. |
|
Surinam,
Suriname, Republika Surinamu, Republiek Suriname,
państwo na północno-wschodnim wybrzeżu
Ameryki Południowej, nad
Oceanem Atlantyckim. Do 1975 kolonia
Holandii - Gujana Holenderska. Na zachodzie graniczy z Gujaną,
na południu z Brazylią,
na wschodzie z Gujaną
Francuską. Powierzchnia 163,3 tys. km2, 431 tys.
mieszkańców (2000).
Stolica
Paramaribo (201 tys. mieszkańców, 1993).
Wzdłuż wybrzeża
rozciąga się pas nizin nadmorskich, sztucznie osuszony, skupiający
większość ludności kraju. Od południa do pasa nizin przylega rozległa
nizina porośnięta sawannami, która stopniowo przechodzi w niskie góry
(część
Wyżyny Gujańskiej)
porośnięte rzadkim lasem. Najwyższy szczyt kraju - Juliana Top (1280
m n.p.m.). Sieć rzeczna ukierunkowana na północ, do Oceanu
Atlantyckiego.
|
|
Gujana,
Kooperacyjna Republika Gujany, Cooperative Republic of Guyana,
państwo w północnej części kontynentu południowoamerykańskiego. Obszar
214 969 km2. Graniczy na wschodzie z Surinamem,
na południu i południowym zachodzie z Brazylią,
na północnym zachodzie z Wenezuelą.
Północne granice kraju wyznaczają wybrzeża
Oceanu Atlantyckiego.
Stolica
Georgetown 248 tys. mieszkańców (1992).
Jako pierwszy mieszkaniec Europy do
wybrzeży Gujany dotarł
K. Kolumb
w 1498. Kolonizację zapoczątkowano w XVII w., gdy zainteresowała się
tymi obszarami holenderska Kompania Zachodnioindyjska. W 1796 władzę nad
krajem uzyskała
Wielka Brytania.
W sierpniu 1961 Gujana otrzymała autonomię wewnętrzną, w maju 1966 pełną
niepodległość, pozostając nadal członkiem brytyjskiej Wspólnoty Narodów.
Gospodarka Gujany oparta jest
o rolnictwo i przemysł wydobywczy. Główną rośliną przemysłową jest
trzcina cukrowa. Na zaspokojenie wewnętrznych potrzeb kraju uprawia się
tytoń,
maniok,
bataty,
koprę, kukurydzę,
ryż oraz kakao i kawę. Prowadzi się hodowlę bydła, trzody chlewnej,
owiec, kóz. Ważną rolę w sektorze żywnościowym odgrywa rybołówstwo.
|
|
Wenezuela,
Venezuela, Republika Wenezueli, República de Venezuela,
państwo w północnej części
Ameryki Południowej, nad
Morzem Karaibskim i Oceanem
Atlantyckim. Graniczy z Kolumbią,
Brazylią i Gujaną
oraz
Trynidadem i Tobago w zatoce Paria. W skład Wenezueli wchodzą 72
wyspy położone na Morzu Karaibskim i Oceanie Atlantyckim. Powierzchnia
912,1 tys. km2. 23,5 mln mieszkańców (2000).
Stolica:
Caracas (1,9 mln
mieszkańców, zespół miejski 3,2 mln, 1992).
Główna rzeka to
Orinoko
z licznymi dopływami: Caura,
Caroni,
Meta,
Arauca, Apure i inne. Wiele progów wodnych i wodospadów, w tym najwyższy
na Ziemi Salto Angel (1054 m).
Przed przybyciem Hiszpanów zamieszkana
przez plemiona Karaibów. 1498 odkryta podczas trzeciej wyprawy
K. Kolumba.
1499-1500 tereny Wenezueli badał A. de Ojeda (uczestnik wyprawy
A. Vespucciego)
i nazwał je Venezuelą (Małą Wenecją). Włączona w skład
hiszpańskich posiadłości kolonialnych. 1528-1546 przekazana jako zastaw
pod pożyczkę zaciągniętą przez króla
Arawaków
Karola V, niemieckiej firmie bankierskiej Welserów.
Wielopartyjna
republika związkowa z jednoizbowym Zgromadzeniem Narodowym.
Gospodarka oparta na
eksploatacji ropy naftowej (72% wartości eksportu w 1991, 3,4% produkcji
światowej), gazu ziemnego oraz rud żelaza (2,2% produkcji światowej),
asfaltu, węgla kamiennego, magnezytów, azbestu, fosforanów, siarki,
diamentów, złota. Liczne zakłady przemysłu petrochemicznego,
chemicznego, spożywczego, maszynowego, elektrotechnicznego,
samochodowego, bawełnianego, tytoniowego, papierniczego. |
|
Trynidad i
Tabago,Trynidad and Tobago, Republika Trynidadu i Tobago, Republic of
Trinidad and Tobago, wyspiarskie państwo w Ameryce
Południowej, na
Morzu Karaibskim i Oceanie
Atlantyckim, obejmujące wyspy Trynidad (4,8 km2) i Tobago
(303 km2. 50 tys. mieszkańców, 1990) oraz sześć mniejszych
w archipelagu
Małych Antyli. Powierzchnia 5,1 tys. km2. 1,1 mln
mieszkańców (2000).
Stolica:
Port-of-Spain (51 tys.,
1990) na Trynidadzie.
Powierzchnia wysp
nizinno-wyżynna. Najwyższy punkt Aripo, 940 m n.p.m. Pasma wzgórz
przecinają rzeki tworząc szereg malowniczych wodospadów. U wybrzeży rafy
koralowe.
W okresie prekolumbijskim Trynidad był
zamieszkany przez Arawaków, a Tobago przez Karaibów. Obie wyspy zostały
odkryte w 1498 podczas trzeciej wyprawy
K. Kolumba.
1532 Hiszpanie opanowali Trynidad i utrzymali władzę nad wyspą do końca
XVIII w., mimo powtarzających się ataków ze strony Francji, Holandii
i Wielkiej Brytanii. W 1797 Trynidad został zajęty przez wojska
angielskie, a w 5 lat później oficjalnie przekazany Wielkiej Brytanii.
Gospodarka oparta
na wydobyciu ropy naftowej, gazu ziemnego, boksytów i asfaltu.
Rozwinięty przemysł petrochemiczny, cementowy, włókienniczy, chemiczny
(nawozy sztuczne), tytoniowy. Turystyka. Użytki rolne stanowią 26%
powierzchni. Uprawia się: trzcinę cukrową, kakaowiec, ryż, kawę, banany,
warzywa. Rozwinięta hodowla bydła, kóz, owiec. Rybołówstwo (połów
krewetek). |
|
Grenada,
państwo wyspiarskie na
Morzu Karaibskim. Położone w archipelagu
Małych Antyli, obejmujące wyspę o tej samej nazwie i najbardziej na
południe wysunięte wyspy archipelagu Grenadyny. Powierzchnia 344 km2.
Stolica
Saint George's 4.6 tys.
mieszkańców (1991).
Grenada jest wyspą pochodzenia wulkanicznego, zbudowaną przeważnie z andezytów,
w centralnej części górzystą, z urodzajnymi nizinami wzdłuż wybrzeży.Pozostaje
pod wpływem klimatu tropikalnego.
Wyspę
odkrył
Kolumb w 1498. Kolonizację
europejską zapoczątkowali Francuzi, którzy przybyli na Grenadę ok. 1650.
W 1784 władzę nad wyspą uzyskała Wielka Brytania. W 1974 Grenada
uzyskała status niepodległego państwa pozostając nadal członkiem
brytyjskiej Wspólnoty Narodów.
Gospodarka kraju opiera się przede wszystkim na rolnictwie. Podstawowymi
roślinami uprawnymi są
muszkatołowiec,
cynamonowiec,
trzcina cukrowa,
kakao,
banany i inne owoce tropikalne. Produkcja zwierzęca odgrywa
drugoplanową rolę.
Przemysł
słabo rozwinięty z dominującym sektorem przetwórstwa spożywczego. |
|
Barbados,
wyspiarskie państwo w Ameryce Środkowej (Indie Zachodnie), na wyspie
Barbados na Oceanie Atlantyckim, najbardziej na wschód wysunięta wyspa
w archipelagu
Małych Antyli. Powierzchnia
430 km2. 274,5 tys. mieszkańców (2000). Średnia gęstość
zaludnienia: 630 osób/km2 - najgęściej zaludniony kraj
Ameryki Łacińskiej. Stolica:
Bridgetown (8 tys.
mieszkańców, 1993).
Wyspa
pochodzenia koralowego, zbudowana z wapieni rafowych, miejscami pokryta
popiołami wulkanicznymi, naniesionymi przez wiatr z sąsiednich wysp,
otoczona rafami koralowymi. W środkowej części wyspy niewysokie wzgórza.
Najwyższy szczyt kraju Mount Hillaby (340 m n.p.m.). Wzdłuż południowego
i zachodniego wybrzeża piaszczyste plaże.
Barbados należy do najszybciej rozwijających się państw świata. Podstawą
gospodarki jest eksploatacja i przetwórstwo ropy naftowej oraz
turystyka. Corocznie przyjeżdża tu ok. 500 tys. turystów, głównie
z Wielkiej Brytanii (28%), USA (25%), Kanady (12%), Niemiec (6%).
Rozwinięty
przemysł petrochemiczny, hutniczy, odzieżowy, elektroniczny, spożywczy
(cukrownie, gorzelnie rumu), montownie sprzętu elektronicznego.
Rolnictwo słabo rozwinięte.
Brak linii
kolejowych. Międzynarodowy port lotniczy Grantley Adams. |
|