DZIAŁALNOŚĆ NAUKOWO-BADWCZA WYDZIAŁU

Stefan Bernas

Wspólna droga dwóch wydziałów, obecnego Wydziału Elektrycznego i Wydziału Elektroniki, trwała przez 30lat, od 1921 do 1951 r. Był to okres budowania zrębów obu wydziałów i bardzo w nim trudno odróżnić prace naukowo-badawcze, w dzisiejszym tego słowa znaczeniu od prac dydaktycznych i prac dla przemysłu. Szczególnie trudno jest oma- wiać osiągnięcia „Prądów Słabych” w rysie historycznym poświęconym głównie „Prądom Silnym”. Dlatego te pierwsze będą jedynie wzmiankowane gdyż merytoryczne ich omówienie i związek z działalnością naukową Wydziału Elektroniki powinny być dokonane w monografii Wydziału Elektroniki. Jeszcze większe trudności stwarza matematyka, która tylko w latach 1949-1963 była związana z jednym tylko Wydziałem Elektrycznym. Wybitny i bardzo ceniony w Politechnice Warszawskiej matematyk, prof. Witold Pogorzelski, był w większym stopniu, przynajmniej formalnie, związany z Wydziałem Mechanicznym niż Elektrycznym. Osiągnięcia naukowe prof. Witolda Pogorzelskiego i jego współpracowników, takich jak np. : S. Saks, Stefan Kulczycki oraz innych wybitnych matematyków Politechniki powinny być przedmiotem osobnej monografii.
Podobna sytuacja jest z fizyką, z tą jednak różnicą, że jej katedra została w 1921 r. utworzona na Wydziale Elektrotechnicznym.

FIZYKA
 

Jako początek rozwoju dyscypliny podstawowej „Fizyka” na Wydziale Elektrotechnicznym (od 1924 r. Elektrycznym) należy przyjąć rok 1921, W którym utworzono Katedrę Fizyki Doświadczalnej. Kierownikiem jej został profesor Mieczysław Wolfke, doktor Uniwersytetu Wrocławskiego, docent habilitowany Szkoły Politechnicznej w Zurychu. Już w 1925 r. mógł się on poszczycić listą 42 publikacji naukowych z różnych dziedzin fizyki, m. in. : pracami związanymi z własnościami dielektryków w temperaturze ciekłego helu. Odegrał pionierską rolę w Polsce w dziedzinie  kriogeniki. Studenci znali Go najbardziej z książki „Zasady teorii ciepła” (1924). Prof. M. Wolfke przeniósł tradycje zagranicznych uniwersytetów na grunt polski, inicjując liczne przewody doktorskie i habilitacyjne. Akcja ta podziałała katalitycznie na cały Wydział. Zainteresowania naukowe prof. M. Wolfkego były bardzo wszechstronne i to zarówno teoretyczne, np. podstawy holografii, konsekwencje opanowania rozpadu jąder atomu, jak i eksperymentalne, np. próba badania promieni kosmicznych w stratosferze (rys. 6.1).
Pod jego kierownictwem katedra rozwijała się pomyślnie. W roku akademickim 1931/32 docentem Katedry Fizyki Wydziału Elektrycznego został dr Józef Mazur. W końcu 1937 r. zaczął organizować laboratorium niskich temperatur co jednak przerwał wybuch wojny.
W latach II Wojny Światowej prof. M. Wolfke brał m. in. udział w rozszyfrowaniu tajnych planów przemysłu, wykradzionych z pracujących dla wroga fabryk.

Po śmierci prof. Mieczysława Wolfke w 1947 r., zaczęto tworzyć na Politechnice nowe katedry. Nową Katedrę Radiologii na Wydziale Elektrycznym objął w 1946 r. prof. Cezary Pawłowski, a katedrę po prof. M. Wolfke - prof. Wacław Szymanowski od 1948 r. (rys. 6.2). 

„PRĄDY SŁABE”
(TELEELEKTRYKA, ELEKTRONIKA)
 

Radiotechnika
 

Początek specjalności radiotechnika datuje się od roku akademickiego 1923/1924, w którym powierzono wykłady z radiotechniki inż. Januszowi Groszkowskiemu, jednemu z pierwszych absolwentów Wydziału Elektrotechnicznego Politechniki Warszawskiej (1921 r.). Od tej pory prof. J. Groszkowski nieprzerwanie prowadził tę specjalność na sekcji prądów słabych na Wydziale Elektrycznym aż do roku 1951, tj. do czasu, gdy specjalność ta została przeniesiona do powstałego w tym czasie Wydziału Łączności.
Prof. J. Groszkowski był pionierem elektroniki w Polsce i na świecie oraz wybitnym organizatorem nauki w skali całego kraju. Z jego monografii, pierwszej na ten temat, „Lampy katodowe i ich zastosowanie w radiotechnice” (1925) uczyły się cale pokolenia studentów nie tylko polskich, ale i zagranicznych, mi. in. w Ecole Superiure d'Electricite w Paryżu. Na uwagę zasługuje również jego pionierska książka „Technologia wysokiej próżni” (1949).

Tematyka prowadzonej przez prof. J. Groszkowskiego specjalności „Radiotechnika” obejmowała w latach międzywojennych: teorię i technologię lamp elektronowych (zwanych wówczas lampami katodowymi), zagadnienia generacji i stabilizacji drgań, układy lampowe oraz urządzenia radiotechniczne (radiokomunikacyjne, radiofoniczne, radionawigacyjne), działające w zakresie długo-, średnio- i krótkofalowym. Prace nad zakresem ultrakrótkofalowym dopiero zaczynano.
Tematyka ta była prowadzona również w latach okupacji hitlerowskiej w Państwowej Wyższej Szkole Technicznej w Warszawie (1942-1944).
W pierwszym powojennym roku akademickim, jesienią 1945 r. prowadzona przez prof. J. Groszkowskiego Katedra Radiotechniki wznowiła i rozwinęła działalność. Specjalność „Radiotechnika” rozbudowała się przez utworzenie W oku akademickim 1946/1947 Katedry Urządzeń Radiotechnicznych, której kierownictwo powierzono dr. inż. Stanisławowi Ryżce, jako zastępcy profesora. W roku 1951 specjalność „Radiotechnika” została przeniesiona do powstałego w tym czasie Wydziału Łączności.

Technika łączenia (teletechnika)
 

Początek specjalności teletechnika datuje się od roku akademickiego 1923/1924, W którym powstała katedra prądów słabych, której prowadzenie powierzono inż. Romanowi Trechcińskiemu, mianowanemu później na stanowisko profesora.
Prof. Roman Trechciński (1882-1944) .ukończył Instytut Elektrotechniczny w Petersburgu ze złotym medalem, po czym pracował w tym mieście, dochodząc do stanowiska dyrektora fabryki Ericssona. Obdarzony umysłem wynalazczym, zasilał pomysłami technikę polską i zagraniczną. Swą wielką wiedzę przekazał studentom, stosując własne bardzo skuteczne metody dydaktyczne i zmuszając do aktywnego, twórczego uczenia się, m.in. do samodzielnego odczytywania złożonych schematów. Prof. R. Trechciński zginął w czasie powstania 1944 r. na posterunku w Politechnice Warszawskiej.
Tematyka prowadzonej przez prof. R. Trechcińskiego specjalności na sekcji prądów słabych Wydziału Elektrycznego obejmowała: zagadnienia central telefonicznych i telegraficznych, oczywiście, typu elektromagnetycznego, czyli - stosując dzisiejszą terminologię - zagadnienia telekomunikacji elektromagnetycznej, a ponadto telegrafię, sygnalizację i zagadnienia sieci telefonicznych miejscowych. Zagadnienia Unii telekomunikacyjnych dalekosiężnych, tj. zagadnienia teletransmisji przewodowej, nie były, praktycznie rzecz biorąc, objęte tą specjalizacją.
W latach okupacji hitlerowskiej 1942-1944 zajęcia z dziedziny techniki łączenia w Państwowej Wyższej Szkole Technicznej były prowadzone na- dal przez prof. R. Trechcińskiego.

Po wyzwoleniu, na jesieni 1945 r. uruchomiono na Oddziale Telekomunikacji Wydziału Elektrycznego sekcję specjalizacyjną techniki łączenia, która przejęła i rozwinęła, zgodnie z rozwojem techniki problematykę specjalności: „Prądy Słabe". Opiekunem tych specjalności został prof. dr Stanisław Kuhn. W roku 1951 specjalność ta została przeniesiona do powstałego w tym czasie Wydziału Łączności.

Technika przenoszenia przewodowego
 

Specjalność „Technika Przenoszenia Przewodowego” powstała W 1945 r. w Oddziale Telekomunikacji Wydziału Elektrycznego wraz z powołaniem
Katedry Techniki Przenoszenia Przewodowego, której kierownictwo powierzono dr. inż. Witoldowi Nowickiemu, jako zastępcy profesora (od 1947 r. - profesorowi).
Tematyka tej specjalności obejmowała zagadnienia linii telekomunikacyjnych dalekosiężnych, które nie były jeszcze rozwijane w latach międzywojennych.
W roku 1951 specjalność „Technika Przenoszenia Przewodowego” została przeniesiona do powstałego w tym czasie Wydziału Łączności.

Podstawy telekomunikacji
 

Dyscyplina podstawowa „Podstawy Telekomunikacji” została wprowadzona w 1945 r. do programu zajęć na Oddziale Telekomunikacji Wydziału Elektrycznego, przy jednoczesnym powołaniu Katedry o tej samej nazwie, której kierownictwo powierzono dr. inż. Adamowi Smolińskiemu, jako zastępcy profesora (od 1949 r. - profesorowi). Potrzeba wprowadzenia tej dyscypliny i jej tematyka wynikły z postępu nauki i techniki oraz potrzeb gospodarki narodowej. . . .
W roku 1951 dyscyplina „Podstawy Telekomunikacji została przeniesiona do Wydziału Łączności.

Elektrotechnika medyczna

Specjalność o tej nazwie została utworzona na Oddziale Fizyki Stosowanej Wydziału Elektrycznego w roku akademickim 1946/1947 w związku z powołaniem w tym czasie dwóch katedr : Elektroniki, której kierownictwo powierzono doc. Witoldowi Majewskiemu (od 1947 r. - profesorowi) oraz Radiologii, której kierownictwo powierzono prof. Cezaremu Pawłowskiemu. Ponadto, w końcu roku akademickiego 1946/1947 utworzono Katedrę Budowy Aparatów Elektromedycznych, której kierownictwo powierzono inż. Stanisławowi Nowosielskiemu, jako zastępcy profesora.

W wyniku reorganizacji Wydziału Elektrycznego w 1951 r. specja1 nok „Elektrotechnika Medyczna” została przejęta przez Główny Instytut Fizyki Technicznej, przekształcony następnie w 1965 r. w Instytut Fizyki Politechniki Warszawskiej.

„PRĄDY SILNE”
(ENERGOELEKTRYKA)
 

Elektrotechnika teoretyczna

W dziedzinie podstaw teoretycznych elektrotechniki dorobek naukowy jest wyjątkowo silne związany z dydaktyką i można w dużym stopniu
dorobek dydaktyczny uznać za naukowy. W latach międzywojennych dominowały w tej dziedzinie dwie osobowości : prof. Leon Staniewicz i prof.
Mieczysław Pożaryski. Pierwszy z nich, ukończywszy uniwersyteckie stu- dia matematyczne i studia politechniczne elektrotechniczne, rozwijał matematyczne metody obliczeń głównie obwodów elektrycznych. Współpracował z prof. Stanisławem Fryze z Politechniki Lwowskiej. Ich publika- cje były cenione również za granicą. Prot L. Staniewicz był autorem dwóch książek: „Podstawy elektrotechniki” i „Teoria prądów zmiennych” (1935). W teorii prądów zmiennych główny nacisk położył na metodę symboliczną, będącą przekształceniem liniowym przebiegów sinusoidalnych w zmienne zespólone, co dziś jest podstawową metodą obliczeniową obwodów elektrycznych, stosowaną również do badania stanów nieustalonych.
Prof. M. Pożaryski, utalentowany wykładowca, główne akcenty kładł na fizyczną stronę podstaw elektrotechniki. Był autorem wielu podręczników i książek na poziomie średnim („Krótkie wskazówki z elektrotechniki dla technik6w” - 1903 r., „Magnetyzm i elektryczność” - 1909 r.,
Podstawy naukowe elektrotechniki łącznie z zasadami pomiarów 1915 r., „Naukowe podstawy elektrotechniki” -1927 r., wykładał bowiem również od 1919 r. przez przeszło 25 lat w Szkole Technicznej Henryka Wawelberga i Stanisława Rotwanda. Książki te cenione były również przez studentów politechniki, właśnie ze względu na wyjaśnienia fizyczne uzupełniające „suche” metody matematyczne.
Po wojnie, do 1970 r. badania naukowe w Katedrze Elektrotechniki Teoretycznej dotyczyły prawie wyłącznie teorii obwodów. Z tego zakresu najistotniejsze były prace Tadeusza Cholewickiego i Tadeusza Kaczorka na temat wykorzystania teorii macierzy do analizy obwodów elektrycznych. Prace wymienionych autorów były pierwsze w Polsce z tego zakresu.
Monografie prof. T. Cholewickiego: „E1ektrotechnik teoretyczna”, 2 tomy (WNT, 1971), „Macierzowa analiza obwodów liniowych” (PWN, 1958),  i „Analiza obwodów elektrycznych” (WNT, 1962) przyczyniły się do wdrożenia algebry liniowej i analizy macierzy do teorii  obwodów. Prace prof. Tadeusza Kaczorka z początków lat 60-tych dotyczące n-biegumńków były jedne z pierwszych w literaturze światowej.
Znaczne osiągnięcia dotyczyły metod analizy stanów nieustalonych w liniach długich dwu- i wieloprzewodowych oraz w układach łańcuchowych. Były to prace Tadeusza Cholewiekiego, Zygmunta Trzaski, Stanisława Bolkowskiego i Kazimierza Mikołajuka. W latach siedemdziesiątych główne osiągnięcia w dziedzinie teorii obwodów, to prace A. Cichockiego i Stanisława Osowskiego z zakresu syntezy obwodów aktywnych ze wzmacniaczami operacyjnymi. Z zakresu teorii pola należy wymienić prace Ryszarda Matusiaka i Stanisława Krzemińskiego z lat sześćdziesiątych, dotyczące pól termicznych w maszynach elektrycznych. Od 1973 r. pod kierunkiem Zdzisława Trzaski rozpczęto prace nad stosowaniem metody elementu skończonego. Prace z tej dziedziny J Sikory, S. Wincenciaka, Marka Stabrowskiego, J. Skoczylasa i J. Sroki pozwoliły na opracowanie efektywnych programów obliczeniowych pól elektromagnetycznych i termicznych. Należy tu również wymienić prace Tadeusza Karwata i Henryka Rawy dotyczące zastosowania metod różnic skończonych i przekształcenia Fouriera do obliczania pola elektromagnetycznego. W urządzeniach elektrotechnicznych oraz prace S. Krzenińskiego dotyczące syntezy pól elektromagnetycznych.
Duże znaczenie dydaktyczne mają podręczniki prof. Tadeusza Cholewickiego wymienione powyżej, doc. Stanistawa Bolkowskiego „Obwody elektryczne w stanie ustalonym” i "Stany nieustalone w obwodach elektrycznych” (WNT, 1974), R. Matusiaka „Teoria pola elektromagnetycznego (WNT).

Technika wysokich napięć
 

W roku 1927 prof. Kazimierz Drewnowski opracował podręcznik pt. „Materiały i układy izolacyjne wysokich napięć”, rozpoczynając w kierowanej wówczas przez siebie Katedrze Miernictwa Elektrycznego kształcenie specjalistów z techniki wysokich napięć. W latach trzydziestych wykonano z zakresu techniki wysokich napięć 4 rozprawy doktorskie i 2 habilitacyjne. Po wojnie, w roku 1945, powołano Katedrę Techniki Wysokich Napięć, którą do roku 1968 kierował prof. dr hab. Janusz Lech Jakubowski, twórca naukowej powojennej warszawskiej szkoły techniki wysokich napięć. Przez Katedrę przeszło wielu późniejszych pracowników naukowo-dydaktycznych i badawczych, którzy rozwinęli twórczą działalność nie tylko w warszawskim ośrodku techniki wysokich napięć: 7 profesorów, 13 docentów i ponad 30 doktorów i doktorów habilitowanych. .
Prowadzona początkowa w Katedrze a następnie w Zespole Wysokich Napięć, działalność badawcza obejmuje ważne dla gospodarki narodowej prace z zakresu: konstrukcji wysokonapięciowych urządzeń laboratoryjnych i aparatury pomiarowej, ochrony odgromowej budowli linii elektroenergetycznych, aparatury wysokonapięciowej przeznaczonej do badań w technice jądrowej, badanie napięć powrotnych w sieciach wysokiego napięcia, układów izolacyjnych i wyładowań elektrycznych, a zwłaszcza wyładowań w długiej przerwie iskrowej.
Dorobek naukowy pracowników Katedry i Zespołu Wysokich Napięć obejmuje łącznie kilkaset pozycji wydawniczych z zakresu przepięć w układach elektroenergetycznych, ochrony odgromowej i przepięciowej, wyładowań elektrycznych i wytrzymałości elektrycznej oraz miernictwa wysokonapięciowego. Wśród nich takie pozycje monograficzne i książkowe, jak: „Podstawy teorii przepięć w układach energoelektrycznych” J. L. Jakubowskiego (PWN - 1968),  „Podstawy ochrony budowli przed piorunami” H. Ryżki (PWN - 1959), „Fale wędrowne w układach energoelektrycznych” J. L. Jakubowskiego (PWN -1962), „Technika Wysokich Napięć” J. L. Jakubowskiego (1957), „Technika Wysokich napięć” W. Lidmanowskiego oraz rozdział w Poradniku Inżyniera Elektryka A. Roguskiego.

Miernictwo elektryczne
 

Kierunek prac naukowych był początkowo nastawiony głównie na miernictwo wysokonapięciowe: iskierniki pomiarowe, beziskiernikowe metody pomiaru wysokiego napięcia, pomiary strat dielektrycznych, wprowadzenie oscylografu szybkopiszącego do badań przepięciowych, bezoscylograficzne metody pomiaru czasów udarowych, badanie rozkładu pola elektrycznego w układach wysokiego napięcia. Metody badania rozkładów pola były przedmiotem szczególnego zainteresowania prof. Kazimierza Drewnowskiego, pierwszego kierownika Katedry Miernictwa Elektrycznego i Wysokich Napięć. W Katedrze były opracowane oryginalne metody badań pola: metoda kompensacyjna do badania pól zmiennych i dwie jej odmiany do pól z wyładowaniami niezupełnymi, a także mostek do badania pól przy stanach udarowych. Prace w dziedzinie materiałów oraz izolatorów były podstawą naukową przepisów Polskiego Komitetu Elektrotechnicznego, a później - przepisów Stowarzyszenia Elektryków Polskich. W wyniku wspomnianych prac było przedstawiane w licznych artykułach prof. K. Drewnowskiego i jego współpracowników w „Przeglądzie Elektrotechnicznym”, w zagranicznych czasopismach naukowych i na kongresach międzynarodowych. W latach 1931-1937 pod kierunkiem prof. K. Drewnowskiego doktoryzowali się Samuel J. J. Dunikowski, Stanisław Szpor, Janusz L. Jakubowski i Jerzy Ignacy Skowroński.
Pierwsze lata powojenne poświęcone były głównie rekonstrukcji laboratoriów dydaktycznych. Większe prace naukowo-badawcze na potrzeby przemysłu podęto w początku lat pięćdziesiątych. Podstawowe zasługi w ich uruchomieniu położyli: prof. Bolesław Jabłoński (kierownik Katedry Elektrycznych Przyrządów Pomiarowych), prof. Paweł Jan Nowacki (kierownik Katedry Miernictwa Elektrycznego) i nieco później doc. Stefan Lebson (kierownik Zakładu Automatyki i Miernictwa Instytutu Elektrotechniki). Prace te miały charakter niemal czysto konstrukcyjny. Należy tu wymienić opracowania : transduktorów, przekładników, mostków i kompensatorów laboratoryjnych, prototypowej serii precyzyjnych mierników elektrodynamicznych, wilgotnościomierzy, mostków tensometrycznych, laboratoryjnych konduktometrów i solomierzy, serii przyrządów przystosowanych do warunków tropikalnych, mierników stratności dielektrycznej materiałów izolacyjnych, liczników energii elektrycznej. W roku 1958 pod kierunkiem prof. P. J. Nowackiego doktoryzował się Maciej Nałęcz i był to w owym czasie jedyny doktorat wśród dość licznej grupy pracowników obu „pomiarowych” katedr.
Lata sześćdziesiąte charakteryzuje dalszy rozwój prac dla przemysłu, przy czym nadal dominują prace konstrukcyjne. Opracowano oryginalne konstrukcje przyrządów pomiarowych, jak np teslomierze hallotronowe w układzie różnicowym, mikromierze, nowe rozwiązania mierników elektromechnicznych, układy fazomierzy, układy pomiarowe współpracując z przetwornikami wielkości nieelektrycznych, serię przetworników wielkości elektrycznych i nieelektrycznych o unifikowanym sygnale wyjściowym, kompensacyjne mierniki przenikalności magnetycznej, mostki prądu przemiennego do pomiaru pojemności i stratności kondensatorów.
W roku 1967 został zorganizowany przy Katedrze ośrodek legalizacji mierników, w którym sprawdzono i legalizowano mierniki laboratoryjne z obszaru całej Polski. Zdobywane w ośrodku doświadczenia oraz przeprowadzane prace badawcze pozwoliły, przy współpracy z Polskim Komitetem Normalizacyjnym, na uściślenie norm dotyczących przyrządów pomiarowych. W latach 1960-1970 pracownicy Katedry, którą kierował wtedy doc. Stefan Lebson, opracowali przeszło sto publikacji naukowych zamieszczonych m. in. w „Archiwum Elektrotechniki”, „Przeglądzie Elektrotechnicznym”, „Pomiarach, Automatyce, Kontroli”, a także w czasopisma zagranicznych. Cenny był ich udział w życiu naukowym: wygłoszono kilkadziesiąt referatów na zjazdach, konferencjach i spotkaniach metrologów (w tym na międzynarodowych konferencjach International Measurement Confederation). Dwóch pracowników Katedry habilitowało się (Franciszek Sondij w 1963 r. i Edmund Lipiński w 1966 r.), a dziewięć otrzymało stopień doktora.

Ostatnie dziesięciolecie to lata przewartościowań w wielu podstawowych działach metrologii. Przemiany nie ominęły także i Zakładu Miernictwa Elektrycznego. Wzrosła ranga prac naukowych o charakterze podstawowym, przesunięto główny profil prac z kierunku czysto konstrukcyjnego na kierunek związany z badaniami nowych zjawisk W fizyki chemii w zastosowaniu do pomiarów. Kierunki, w których pracownicy Zakładu prowadzili ważniejsze pracę, to : wykorzystanie nowych zjawisk fizycznych i nowych technologii w konstrukcjach przetworników i przyrządów pomiarowych; ogólna teoria systemów pomiarowych, zastosowanie technik cyfrowych w metrologii (informatyka pomiarowa, metrologia cyfrowa), metody przetwarzania, przesyłu i obróbki sygnałów pomiarowych, systemy pomiarowe testujące w badaniach materiałów magnetycznych, współczesne metody pomiarowe w technice budowlanej, teoria i budowa urządzeń pomiarowych do ochrony środowiska.
W ciągu tylko ostatnich trzech lat pracownicy Zakładu opublikowali 19 książek i skryptów, 51 artykułów (w tym także w liczących się czasopismach zagranicznych, wygłosili 57 referatów na konferencjach, otrzymali 40 patentów na wynalazki, 5 nagród Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki, 2 nagrody Mistrza Techniki NOT I stopnia. W dziesięcioleciu 1970-1980 dwóch pracowników Zakładu habilitowało się (Waldemar Kwiatkowski w 1971 r. i Kazimierz Mikołajuk w 1977 r), a trzynastu uzyskało stopień doktora.

 
Elektroenergetyka
 

Dyscyplinę „Elektroenergetyka” stworzył na wydziale elektrycznym prof. Stanisław Odrowąż-Wysocki. On też prowadził pierwsze prace badawcze z tej dziedziny do śmierci w 1931 r. Prace te dotyczyły obliczeń sieci elektroenergetycznych i taką tematykę mają dwie jego książki: „Obliczanie przewodów elektrycznych” (1925 r.), będące obszerną monografią i podręcznikiem oraz „Obliczanie slupów elektrycznych” (1926 r.). Ważne w latach przedwojennych budowanie zrębów pod przyszły system elektroenergetyczny Polski było przyczyną ścisłej współpracy pracowników katedry z przemysłem, a wykładowcami byli pracownicy z przemysłu, np. Włodzimierz Szumilin był dyrektorem technicznym Zjednoczenia Energetycznego Okręgu Radomsko-Kieleckiego. W 1937 r. kierownikiem Katedry Urządzeń Elektrycznych został prof. Adolf Jan Morawski z elektrowni Siersza Wodna, autor książki „Sieci elektryczne i współpraca elektrowni” (SEP 1936 r.).
W czasie okupacji, pracownicy wydziału, również przyszli pracownicy (np. prof. Czesław Mejro, prof. Tadeusz Kahl), a przede wszystkim prof. Jan Obrąpalski - kierownik zespołu, brali udział w konspiracyjnym opracowaniu planu elektryfikacji Polski.
Po wojnie, po niezbędnych pracach organizacyjnych, rozpoczęły się lata opracowywania monografii i podręczników. Prace rozpoczął „Poradnik Inżyniera Elektryka” (Warszawa - Trzaska, Ewert i Michalski, 1951), W którym m. in. pisali prof. Czesław Mejro, prof. Witold Szuman. Następnie prof. Stanisław Kończykowski opracował 3-tomową monografię „Obliczenia sieci elektroenergetycznych” (Warszawa - 1953, 1958, 1962; PWN), prof. P. J. Nowacki - monografię „Linie dalekosiężne” (Warszawa - 1953;. PWN) i wspólnie z prof. Zygmuntem Skoczyńskim obszerną monografię (ok. 70 ark.) „Zwarcia w wysokonapięciowych układach elektrycznych” (Warszawa 1954; PWT), w czym udział prof. Z. Skoczyńskiego był dominujący (indywidualna nagroda państwowa w 1951 r.). W tej książce, w której wiele miejsca poświęcono modelom matematycznym. elementów, po raz pierwszy w Polsce przejawiła się słabo jeszcze zarysowana tendencja do wiązania obliczeń systemowych z metodami ogólnymi matematyki i teorii obwodów. Dużą rolę odegrała praca doc. A. Przyłuskiego („Archiwum Elektrotechniki” 1956 r., z. 3) sprowadzająca tzw. składowe symetryczne do jasno postawionego przekształcenia liniowego. To utrwaliło tendencje do rezygnacji z panujących dotychczas „własnych teorii” energetycznych: zwarć, stabilności, i traktowania tych zagadnień jako przykładów, co prawda bardzo skomplikowanych, na przekształcenia liniowe, czy matematyczną teorii stabilności równań różniczkowych. W dalszym okresie metody te uzupełniono metodami teorii sterowania. Obecnie inne podejście jest nie do pomyślenia, ale przełamanie nawyków nie było łatwe. I tak np. dopiero w 1977 r. (w książce Stefana Ber- nasa i Zbigniewa Cioka „Modele. matematyczne elementów systemu elektroenergetycznego” - Warszawa 1977 ; WNT) przedstawiono model matematyczny liniowy transformatora energetycznego, wyprowadzony bez założeń intuicyjnych.
W latach 50-tych prace systemowe opracowywano w trzech zespołach:
1 . Budowa analizatorów sieciowych prądu przemiennego i stałego dla energetyki i na potrzeby własne. Były to konstrukcje oryginalne, a ich budowa wymagała wielkiego wysiłku i współpracy wielu katedr i instytucji pozauczelnianych, organizowania zespołów specjalistów. Na ten temat ukazała się monografia prof. S. Bernasa „Modele elektryczne układów elektroenergetycznych" (Warszawa - 1965; WNT). Urządzenia te zostały już całkowicie wyeliminowane przez maszyny cyfrowe, a były kiedyś jedynymi urządzeniami umożliwiającymi obliczenia systemowe. W tym zespole doc Romuald Marczyński z PAN zbudował maszynę cyfrową EMAL-2, a uruchomiał ją prawie równocześnie z maszyną cyfrową  XYZ Instytutu Maszyn Elektrycznych. . .
Kierownik Katedry prof. Włodzimierz Szumilin był od 1952 r. do końca Swej działalności przewodniczącym Krajowej Konferencji Wielkich Sieci (CIGRE) i zastępcą przewodniczącego Konferencji Międzynarodowej.
2. Koncepcje wielkich układów energetycznych, tj. zasilania aglomeracji miejskiej Warszawy (W/arszawski) (W/ęzeł) (E/nergetyczny), sieci rozdzielczej miasta Warszawy (M/miejska) (S/ieć) (R/ozdzielcza) sprawdzane obliczeniami często modelowymi (prof. Cz. Mejro, prof. T. Kahl) oraz koncepcja ukladów innych centrów odbiorczych. Prące te robione były przez duże zespoły specjalistów, w których uczestniczyli dr Zdzisław Gawecki, byli pracownicy PW: dr Witold Michalak, prof. Jerzy Filipowicz, doc. Andrzej Piłatowicz, mgr Jerzy Kotarba oraz wielu specjalistów z resort energetyki.
Powstały książki: Z. Mejro „Elektroenergetyczne sieci miejskie” (Warszawa - 1959 ; PWT) oraz skrypty centralne : Cz. Mejro „Sieci elektryczne” (Warszawa - 1957; PWT), praca zbiorowa - monografia „Sieci elektroenergetyczne” (Warszawa . 1963; PWN), książka W. Michalaka „Regulacja napięcia w sieciach elektrycznych” (Warszawa - 1954; PWT).
3. Podstawowe prace z dziedziny zabezpieczeń elektroenergetycznych:
prof. Józef Żydanowicz wprowadził do opisu zabezpieczeń odległościowych przedstawienie pracy zabezpieczeń na płaszczyźnie R, X. Wykonano eksperymenty zwarciowe w systemie elektroenergetycznym, badano układy zabezpieczeń w laboratorium (doc. Marian Namiotkiewicz, doc. Stanisław Dominko), Prof. Żydanowicz napisał monografię: „Zabezpieczenia przekaźnikowe układów elektroenergetycznych” (Warszawa - 1958; PWN) oraz „Elektroenergetyczna automatyka zabezpieczeniowa” (Warszawa 1966; WNT).
W późniejszych czasach, 60-tych i 70-tych, w pracach elektroenergetyków dominowały obliczenia optymalizacyjne w elektroentrgetyce. Te prace wykonywano w mniejszych zespołach specjalistów i w rozbiciu na odrębne tematy eksploatacja optymalna elektrowni i elektrociepłowni (prof. Ryszard Matla, dr Eugeniusz Tomaszewicz), optymalizacja parametrów techniczno-ekonomicznych elektrowni cieplnych (prof. R. Matki i zespół), rozdział obciążeń czynnych i biernych w systemie (prof. S. Bernas, dr Kazimierz Barnaś, dr Zbigniew Zdun), eksploatacja sieci rozdzielczych (prof. Szczęsny Kujszczyk, dr A. Mińczyk), udoskonalenie formuł termodynamicznych (prof. R Matla) Z tej dziedziny wykonano wiele prac doktorskich i dwie prace habilitacyjne. Poza pierwszymi próbami obliczeń optymalizacyjnych na maszynie analogowej, specjalnie zbudowanej do tego celu w Politechnice Warszawskiej, wszystkie prace zakończyły się programami na maszyny cyfrowe, większość ich była uruchomiona w instytucjach energetyki. Wiele prac wymagało opracowania specyficznych metod rozwiązania.
Druga grupa prac jest związana z optymalizacją planowania rozwoju systemu, jego elementów i urządzeń. Są to prace: system programów planowania rozwoju i system programów eksploatacji sieci rozdzielczych miejskich (prof. Sz. Kujszczyk inicjator prac i kierownik zespołu, dr A. Mińczuk, dr Jerzy: Marzecki, dr Irena Domaszewska), metody obliczeń i wskaźniki do obliczeń sieci rozdzielczych (prof. T. Kahl, doc. Mieczysław Kachel, dr Stefan Niestępski, dr Tadeusz Wiśniewski)system programów planowania rozwoju sieci przemysłowych (dr Z. Zdun, dr K. Barnaś dr Stanisław Ziemianek). Z prac tych powstała monografia Szczęsnego  Kujszczyka: „Nowoczesne metody obliczeń elektroenergetycznych sieci rozdzielczych” (Warszawa 1979; WNT).

Interesujące są również prace nad redukcją liczby równań systemu (redukcja systemu) przy badaniu stabilności systemu, zapoczątkowane przez prof. Stefana Bernasa, a rozwinięte przez dr. Jana Machowskiego i zakończone programami automatycznej redukcji systemu. Dr J. Machowski również bardzo ułatwił stosowanie II metody Lapunowa, opracowując oryginalną i efektywną metodę wyznaczania wartości kryterialnej funkcji Lapunowa i środki zaradcze na „pesymistyczność” wyników tej metody. Prace dr. Machowskiego, stanowią liczący się wkład w metodę badania stabilności systemu.
W zespole prof. Jana Kożuchowskiego prowadzono prace z informatyki w sterowaniu i zarządzaniu systemem. W 10 pracach doktorskich promotorstwa, opracowano m. in. system informatyczny do celów zarządzania, złożony z minikomputera współpracującego z dalekopisami, metdę gospodarki remontowej.
Z prac badawczych należy jeszcze wymienić: nagrzewanie się konstrukcji metalowych w zmiennym polu magnetycznym przewodów szynowych w elektrowniach (prof. Tadeusz Bełdowski), badania eksperymentalne pełzania przewodów (prof. Bolesław Mayzel, doc. Zygmunt Konarzewski), metoda posadowienia słupów (doc. Zygmunt Konarzewski).
Na odnotowanie zasługują następujące pozycje książkowe: Tadeusz Kahl „Zasady projektowania sieci elektroenergetycznych niskich i średnich napięć” (Warszawa - 1953; PWT), „Obliczenia mechaniczne elektroenergetycznych linii napowietrznych” (Warszawa - 1954; PWT), Witold Szuman „Urządzenia pomocnicze w elektrowniach cieplnych” (Warszawa - 1954, 1955; PWT), St. Kończykowski, J. Bursztyński „Zwarcia w układach elektroenergetycznych (Warszawa - 1965; WNT), T. Bełdowski, J. Bursztyński „Obliczanie prądów zwarciowych” (Warszawa - 1959; WNT), B. Mayzel, E. Domański „Nowe metody wyznaczania naciągów i zwisów napowietrznych linii elektroenergetycznych” (Warszawa 1966; WNT), B. Mayzel, Z. Konarzewski i inni „Napowietrzne linie elektroenergetyczne wysokiego napięcia” (Warszawa - 1973; WNT), St. Kończykowski „Podstawy stabilności układów elektroenergetycznych” (Warszawa - 1974; WNT), J. Żydanowicz, M. Namiotkiewicz; B. Kowalewski „Zabezpieczenia i automatyka w elektroenergetyce” (Warszawa - 1975 ; WNT), Z. Konarzewski „Mechanika, wytrzymałość materiałów” (Warszawa - 1977 ; WNT), T. Bełdowski „Stacje elektroenergetyczne” (Warszawa 1980; WNT). Ponadto profesorowie: T. Bełdowski, S. Bernas, T. Kahl, Sz. Kujszczyk, R. Matla, J. Żydanowicz byli autorami rozdziałów w „Poradniku Inżyniera Elektryka” (Warszawa - 1974, 1975; WNT). Pozycją o istotnym znaczeniu był „Poradnik projektowania przemysłowych urządzeń elektrycznych” (Warszawa - 1964; WNT) pod redakcją prof. Tadeusza Kahla.

Aparaty elektryczne
 

W zakresie podstaw teoretycznych specjalizacji wykonano prace z następującej tematyki:
1. Rozwój teorii i metod badań łuku elektrycznego łączeniowego długiego i układów gaszeniowych (prof. Jerzy Kryński, prof. Zbigniew Ciok, doc. Kazimierz Auleytner, doc. Andrzej Au, prof. Jan Maksymiuk).
2. Analiza i badania napięć powrotnych oraz przepięć łączeniowych ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju metod modelowania fizycznego (J. Kryński, Z. Ciok, A. Au, Zbigniew Turowski);
3. Analiza i badania zwarć niejednoczesnych w układach probierczych i sieciach wysokonapięciowych (Z. Ciok).
4. Rozwój metod obliczania aparatów elektroenergetycznych ze szczególnym uwzględnieniem mechaniki łączników oraz oddziaływań elektrodynamicznych (J. Kryński, J. Maksymiuk, A. Au).
W zakresie rozwoju koncepcji i projektowania laboratoriów badawczych aparatów elektrycznych i specjalistycznej aparatury do tych laboratoriów:
1. Koncepcja i projekt laboratorium zwarciowego niskich napięć Instytutu Elektrotechniki w Międzylesiu (J. Kryński);
2. Koncepcja i projekt kompleksu laboratoriów badawczych zakładów ZWAR w Warszawie (A. Au, Z. Ciok, J. Maksymiuk, K. Auleytner);
3. Koncepcja I projekt laboratorium zwarciowego prądu stałego Centralnego Ośrodka Badań i Rozwoju Techniki Kolejnictwa w Mińsku Mazowieckim (A. Au, J. Maksymiuk);
4. Koncepcja i projekty laboratoriów wielkoprądowych w Instytucie Energetyki w Warszawie oraz w COBRE „Elektromontaż” w Warszawie (A. Au, J. Maksymiuk).
5. Koncepcja i projekt oraz realizacja laboratoriów badawczych i dydaktycznych zwarciowych i wielkoprądowych w Politechnice Warszawsklej (J. Kryński, A. Au, J. Maksymiuk, Z. Ciok).
6. Koncepcja, projekty i realizacja przyrządów specjalistycznych dla laboratoriów zwarciowych i wielkoprądowych (załączniki zwarciowe, nastawniki czasowe, boczniki wielkoprądowe, dzielniki napięcia, przewidywacze przejścia prądu probierczego przez zero i inne; J. Kryński, A. Au,
Z. Ciok, J. Maksymiuk).
W zakresie rozwoju konstrukcji aparatów elektrycznych dla przemysłu:
1. Opracowanie koncepcyjne, projekt i badania modeli odgromników i wyłączników z komorami magnetowydmuchowymi (K. Auleytner, J. Maksymiuk).
2. Opracowanie koncepcyjne, projekt i badania modeli rozłączników wysokiego napięcia (A. Au).
3. Badania zwarciowe odłączników wysokiego napięcia, przekładników prądowych i kabli elektroenergetycznych (A. Au, J. Maksymiuk, Z. Pochanke).

Maszyny elektryczne

Z teorii i zasad obliczania maszyn elektrycznych prądu stałego i silników indukcyjnych, zwłaszcza teorii uzwojeń, należy wymienić prace prowadzone przez prof. Bolesława Dubickiego z udziałem współpracowników. Liczne publikacje, wśród których należy wyróżnić trzytomową monografię:  B. Dubicki „Maszyny elektryczne” (t. I, Warszawa - 1958. PWN; t. II, Warszawa -.1953, PWN; t. III, Warszawa.” 1964, PWN).
Prace z konstrukcji i obliczenia optymalnych kształtów silników indukcyjnych, zwłaszcza konstrukcji w śrubowym układzie pakietów kwadratowych blach stojna, były prowadzone przez zespół kierowany przez prof. Henryka Kozłowskiego (patenty - w kilku krajach, artykuły, projekty badań prototypów).
Prace z dziedziny teorii obliczeń i badań turbogeneratorów prowadzane były przez zespół kierowany przez prof. Władysława Latka: liczne artykuły, prace doktorskie, a zwłaszcza monografia - Latek W. .„Turbogeneratory (Warszawa -1973; WNT) .
Prace z zakresu badań. - maszyn elektrycznych: monografia Latek W. „Badania maszyn elektrycznych w przemyśle”. (WNT, 1970).
Opracowanie metod obliczeń wentylacyjnych i cieplnych wraz z oprogramowaniem i wdrożeniem do obliczeń serii maszyn w przenyle, wykonane w zespole kierowanym przez prof. Eugeniusza Kozieja. Liczne publikacje i prace doktorskie.
Prace dotyczące silników liniowych i  o wielu stopniach swobod. mechanicznej były zapoczątkowane przez dr. G. Kamińskiego (liczne patenty i artykuły).
Prace z zakresu drgań i hałasów maszyn elektrycznych były i są nie prowadzone przez zespół pod kierownictwem dr. Kazimierzu Przyborowskiego (liczne publikacje i patenty).
Opracowano serię nowoczesnych selsynów stykowych i dwufazowych silników wykonawczych i wdrożono je do produkcji (zespól: prof. Jerzego
Owczarka).
Prace z teorii i obliczeń elektrycznych maszynowych elementów automatyki podsumowano złożoną do druku w WNT monografią "Elektromaszynowe elementy automatyki"; jest to praca zbiorowa pod redakcją prof. J. Owczarka.

Trakcja elektryczna
 

W 1921 r. ukazał się pierwszy podręcznik dotyczący trakcji elektrycznej - dwutomowe dzieło prof. Romana Podoskiego „Tramwaje i koleje elektryczne”. Rozwój specjalizacji trakcyjnej na Wydziale Elektrycznym był spowodowany rozpoczęciem prac nad elektryfikacją linii kolejowych i tramwajowych. Prace teoretyczne i projektowe związane z elektryfikacją linii, kolejowych prowadzono przy znacznym udziale specjalistów z zakresu trakcji elektrycznej zgrupowanych w Katedrze Urządzeń Elektrycznych Politechniki Warszawskiej kierowanej przez prof. Romana Podoskiego. Zespól wykonał wiele prac o charakterze teoretycznym z metod obliczeń obciążeń trakcyjnych, projektowania sieci powrotnej oraz walki z korozją spowodowaną prądami błądzącymi.

Po wojnie wykonywano prace związane początkowo z odbudową i dalszą elektryfikacją linii kolejowych i linii komunikacji miejskiej, a następnie - prace teoretyczne i studialne przekazywane, specjalistycznym biurom projektowym. Prace tę dotyczyły projektów wstępnych układów zasilania linii kolejowych i tramwajowych, projektów kompleksowych układów komunikacyjnych, trakcji dołowej, trakcji bezszynowej, trakcji spalinowo-elektrycznej itp.
Pod kierownictwem prof. Zygmunta Figurzyńskiego, Katedra Trakcji Elektrycznej specjalizowała się w zagadnieniach związanych z siecią trakcyjną, odbiorem. prądu przy dużych prędkościach pojazdu, teorią układów zasilania, a także korozją elektrolityczną urządzeń podziemnych spowodowaną przez prądy trakcyjne. W tych latach w Katedrze wykonano wiele prac projektowych i teoretycznych, związanych z teorią obwodów prostownikowych (początkowo rtęciowych, a następnie półprzewodnikowych), określeniem przeciążalności zespołów prostownikowych, analizą przepięć w sieciach trakcyjnych itp. Prowadzono ożywioną. współpracę z ośrodkami krajowymi i zagranicznymi (rys. 6.3). W tym czasie powstało kilka monografii dotyczących zagadnień związanych z projektowaniem sieci trakcyjnych i układów prostownikowych, a także podręczników akademickich: Z. Figurzyński  „Przekształtniki” (WK, 1953), Z. Figurzyński, A. Frydryszak „Prostowniki w elektroenergetyce” (WNT, 1964), J. Podoski  „Trakcja spalinowo-elektryczna” (WKIŁ, 1967), Z. Figurzyński „Sieci trakcyjne” (WK, 1954).
Od 1975 r. Zakładem Trakcji Elektrycznej kieruje doc. Ryszard Matusiak. W ostatnim okresie prace naukowo-badawcze poszerzono o zagadnienia związane z diagnostyką elektrycznych maszyn trakcyjnych, diagnostyką sieci trakcyjnej, obliczaniem układów zasilania za pomocą maszyn cyfrowych, a także optymalizacją parametrów jazdy pojazdów trakcyjnych „ I niekonwencjonalnych środkami transportu masowego.
.w latach powojennych obroniono 11 przewodów doktorskich z zakres trakcji elektrycznej.

Napęd elektryczny

Przed wojną prace z napędów elektrycznych wykonywano w Katedrze Urządzeń Elektrycznych pod kierownictwem prof. Jana Obrąpalskiego.
Katedra Napędów Elektrycznych powstała W 1951 r., a jej kierownikiem został prof. Jerzy Lando. Pierwszymi ważniejszymi pracami . naukowymi prowadzonymi w latach pięćdziesiątych i na początku sześćdziesiątych były (wykonane wspólnie z Instytutem . Elektrotechniki IEI i Centralnym Biurem Konstrukcji Obrabiarek) układy napędu i sterowania obrabiarek do metali. Również wespół z IEI opracowano układy napędowe do maszyn papierniczych (Stanisław Bielawski, Bolesław Winiarski).

W latach sześćdziesiątych Katedra Napędów Elektrycznych prowadziła prace w zakresie układów napędowych wirówek cukrowniczych oraz dźwignic przemysłowych i dźwigów osobowych. Wymienić należy wydawnictwo Z. Grunwalda „Wyposażenie elektryczne dźwignic” (PWT, 1958) oraz wykorzystane przez przemysł opracowanie „Zabezpieczenia nadprądowe silników dźwigowych” (1965 Z. Grunwald, J. Sidorowicz, St. Bielawski, A. Horodecki, R. Tunia). Z ważniejszych prac należy wymienić opracowanie amplidynowego układu napędowego z automatyczną regulacją przyśpieszenia do wirówek przeciążeniowych dla Instytutu Lotnictwa. W 1962 r. funkcję kierownika katedry objął doc. Zdzisław Grunwald (od 1965 r. profesor). W tych latach zostały opracowane układy elektroniczne sterowania prostowników tyratronowych, do czego przyczynił się w znacznym stopniu mgr Jerzy Sidorowicz. Następnie wykonano pierwsze prace nad półprzewodnikowymi układami napędowymi, m. in. jedne z pierwszych w Polsce napędy tyrystorowe wyposażone we wzmacniacze operacyjne z przetwarzaniem. W 1967 r. uruchomiono w Zakładach Urządzeń Przemysłowych w Nysie jednokierunkowy napęd tyrystorowy wysięgnika spawalniczego (Antoni Dmowski, Włodzimierz Koczara), a w początku 1969 r. - tyrystorowy napęd nawrotny strugarki z dwustrefową regulacją prędkości, o mocy 20 kW w Fabryce Urządzeń Mechanicznych w Porębie (praca Andrzeja Smirnowa, Włodzimierza Koczary, Henryka Tuni, Henryka Supronowicza). Po zmianach organizacyjnych
W Politechnice Warszawskiej w 1970 r. prace naukowe Katedry Napędów Elektrycznych kontynuowano w Zakładzie Elementów Automatyki i Automatyki Napędu Elektrycznego. Na początku lat siedemdziesiątych doskonalono układy napędowe prądu stałego. Do większych osiągnięć w tym zakresie należy zaliczyć opracowanie kilku wersji podzespołów sterowania fazowego przekształtników tyrystorowych, podzespołów regulatorów prądu i prędkości obrotowej oraz podzespołów pomiarowych prądu i napięcia. Układy tyrystorowe przeznaczone do napędu prądu stałego zastosowano również w innych dziedzinach, np. W 1970 r. uruchomiono w Świerku zasilacz palnika plazmowego o parametrach 1000 A i 300 V (Włodzimierz Koczara, Mikołaj Patejuk). Opracowano również bezinercyjny regulator prądu stałego z obwodami magnetycznymi oraz układ napędowy prądu stałego o dużej niezawodności z regulowaną prędkością obrotową
W szerokim zakresie, zasilany z nie regulowanych źródeł prądu. Autorem opracowania był dr Józef Łastowiecki.
Równolegle z napędami prądu stałego rozwinięto teorię napędów kaskadowych z silnikami indukcyjnymi pierścieniowymi. Pierwsze rozwiązania oparto na kaskadzie stałej mocy (przepompownia „Batory”, 6 napędów po 800 kW autorzy J. Łastowiecki, A. Dmowski, W. Koczara), a następne rozwiązania oparto na przekształtnikach tyrystorowych dużej mocy. Jako przykłady można wymienić: napęd wciągarki kontenerowej w Centralnym Biurze Konstrukcji Maszynowych Bytom, napędy rusztu pokrocznego oraz bębna wyślizgowego w Walcowni Średnio-Drobnej Huty Warszawa (autorzy - doc. W. Koczara, M. Patejuk) oraz napędy pomp zasilających w przepompowni sieci cieplnej Marymont w Warszawie (patent W. Koczara; rys. 7.4). Do ważniejszych publikacji opartych na tych
pracach należą „Kaskadowe układy napędowe z przekształtnikami tyrystorowymi” W. Koczary (WNT, 1978).- Rezultatem prac nad podzespołami układów napędowych jest podręcznik wydany przez PWN w 1976 r. „Elektryczne Elementy Automatyki” prof. H. Tunia, doc. J. Lastowtecki). Układy sterowania napędami silników dźwigów osobowych przyśpieszonych z silnikami indukcyjnymi były tematem opracowanym w Zakładzie, a wdrożonym w Kombinacie Dźwigów Osobowych w Warszawie. Prace prowadził zespół: mgr Mikołaj Patejuk, dr Andrzej Ruda, prof. Zdzisław Grunwald, doc. Włodzimierz Koczara.
Druga połowa lat 70-tych przyniosła szybki rozwój układów regulacji prędkości maszyny synchronicznej. Wyniki tych prac, prowadzonych wspólnie z Instytutem Energetyki w Warszawie, znalazły się w monografii Jerzego Mazurka i Gustawa Przywary „Tyrystorowe układy napędowe Z maszyną synchroniczną” (WNT, 1980). W ostatnich latach opracowano ponadto układy napędowe. prądu przemiennego z zastosowaniem tyrystorowych oraz tranzystorowych układów falowników prądu i napięcia oraz cyklokonwertorów tyrystorowych.
.

Energoelektronika
 

Energoelektronika jest rozwijana na Wydziale Elektrycznym w Zakładzie Elektroniki Przemysłowej Instytutu Sterowania i Elektroniki Przemysłowej Rozwinięto teorię oraz zagadnienia optymalizacji w następujących działach energoelektroniki falowniki napięcia i prądu w zastosowaniu do napędów elektrycznych z silnikami prądu przemiennego, falowniki o zwiększonej częstotliwości do zasilania odbiorników z obwodem rezonansu szeregowego, równoległego i szeregowo-równoległego, falowniki w sterowaniu sekwencyjnym, układy do stabilizacji napięć przemiennych, układy symetryzacji obciążeń w sieciach energetycznych, układy do poprawy współczynnika mocy, zabezpieczenia tyrystorów od przepięć łączeniowych i komutacyjnych, technika mikroprocesorowa w powyższych układach.
Najważniejsze prace badawcze wdrożone w przemyśle to: system terowania i zasilania napędów elektrycznych z silnikami reluktancyjnymi prototypowej przędzarki włókien sztucznych w Gorzowie Wielkopolskim, seryjna produkcja napędów kaskadowych dla przemysłu chemicznego (seria do 120 kW w Zakładach . Elektronicznych „PROFEL” w Szydłowcu), system sterowania przenośnika podnoszonego do transportu technologicznego, układy napędowe prądu stałego do posuwu wiertarko-frezarek w Dąbrowie Górniczej, system kompensacji i symetryzacji układu zasilającego jednofazowy piec indukcyjny, przetwornica zwiększonej częstotliwości do nagrzewania indukcyjnego
Ważniejsze publikacje książkowe (monografie):
1. Henryk Tunia, Bolesław Winiarski „Układy elektroniczne w automatyce napędowej” (WNT, 1969 i 1971).
2. Henryk Tunia, Bolesław Winiarski „Podstawy energoelektroniki” (WNT, 1975 i 1980).
3. Henryk Tunia „Układy elektroniczne”, „Energoelektronika”, rozdziały w Poradniku Inżyniera Elektryka (WNT, 1974-1975).
4. Henryk Tunia, Zdzisław Grunwald, Bolesław Winiarski „Tyrystorowe układy napędowe” (Komitet Elektrotechniki PAN; PWN, 1975).
5. Henryk Tunia, Marian P. Kaźmierkowski "Podstawy automatyki napędu elektrycznego” (PWN,” 1978).
6. Henryk Tunią . Andrzej Smirnow, Mieczysław Nowak, Ronan Barlik „Układy energoelektroniczne - projektowanie, obliczanie, modelowanie” (WNT, 1982).

7. Henryk Supronowicz „Poprawa współczynnika mocy układów przekształtnikowych” (WNT, 1981).
Zakończono pomyślnie 32 przewody doktorskie oraz  dwie pracę habi1itacyjne.
Uzyskano ponad 30 patentów, w większości wdrożonych do przemysłu.

Automatyka

Opracowano i wdrożono systemy cyfrowe centralnej rejestracji naprężen ścian kopalnianych w kopalniach węgla i miedzi - zespół Romana Swiniarskiego Opracowano metody badania niezawodności systemów cyfrowych - zespół Romana Swiniarskiego i Bartłomieja Beliczyńskiego.

Opracowano projekt komputeryzacji baterii pieców indukcyjnych tyglowych dla wydziału odlewni - zaprojektowano i wykonano kilka wersji mini- i mikrokomputerowych systemów centralnej rejestracji danych do baterii pieców tyglowych - Roman Swiniarski, Batłomiej Beliczyński i Anatoliusz Leśniewski Zaprojektowano i zbudowano pierwsze w Polsce systemy mikrokomputerowe sterowania procesów w czasie rzeczywistym: zespół R. Swiniarski, B. Belićzyński, A. Leśniewski, Z. Kietliński. Opracowano kilka wersji języków programowania oraz ich translatorów do mikrokomputerowych systemów sterowania - zespół: R. Swiniarski, B. Beliczyński, A. Leśniewski, Z. Kietliński, W. Koziński, M. Neyman. W zespole tym zainicjowano również pierwsze w Polsce prace dotyczące projektowania i konstruowania wielomikrokomputerowych układów sterowania o rozłożonej inteligencji. Opracowano zintegrowany system symulacji komputerowej lądowego terminala kontenerowego - zespół K. Amborski, W. Kozera, B. Kuszta,. S. Żak, M. Jankowski, M Kocięcki. Pracowano również nad nowymi metodami analizy układów dynamicznych. Opracowano nowe metody analizy procesów stochastycznych w układach o parametrach skupionych i rozłożonych - zespół prof. Tadeusza Kaczorka. Opracowano nowe metody przesuwania zer i biegunów układów liniowych bez opóźnień i z opóźnieniami - zespół prof. T. Kaczorek, St. Żak.
Ważniejsze publikacje (monografie):
1. T. Kaczorek „Pole-Zero Ąssignment Techniques and Some Their Applications” (Instituto Per Le Applicazioni Del Calcolo „Mauro Picone”, Roma, 1978).
2. T. Kaczorek „Teoria sterowania, t. I (PWN, 1977); t. II (PWN, 1981).

3. T. Kaczorek „Podstawy teorii układów regulacji automatycznej” (PWN, 1974).
4. T Kaczorek „Synteza liniowych układów stacjonarnych metodami przestrzeni stanów” (PWN, 1977).
5. Krzysztof Amborski, Andrzej Marusak ;„Ćwiczenia z teorii :sterowania” (WNT, 1978).

Elektrotermia
 

W działalności badawczej z zakresu elektrotermii - prowadzonej w ciągu 35 lat - wyróżnić można trzy następujące podstawowe działy: termokinetykę układów elektrotermicznych, grzejnictwo łukowe, grzejnictwo wielkiej częstotliwości.
Problematyka termokinetyczna, zainicjowana przez twórcę Katedry Elektrotermii prof. Tadeusza Schwartza, łączyła się z wprowadzeniem, głównie do przemysłu, urządzeń i technologii elektrotermicznych. Ówczesny stan wiedzy o wymianie ciepła nie obejmował problemów wynikających z generacji ciepła w wyniku przemian elektrotermicznych. O ich specyfice decydowało: bezpośrednie nagrzewanie przewodników i dielektryków, zastosowanie wielkich częstotliwości i nieosiągalnych dotychczas koncentracji mocy, nowe rodzaje urządzeń i nowe dziedziny zastosowań. Ta właśnie problematyka była przedmiotem najliczniejszej grupy prac powstałych w Katedrze, a później w Zakładzie Elektrotermii. Jej odzwierciedleniem są liczne publikacje naukowe, z pierwszą w literaturze światowej monografią prof. Tadeusza Schtwartza „Termokinetyka układów elektrotermicznych” i podręcznikiem akademickim prof. Mieczysława Beringa „Termokinetyka dla elektryków” (WNT, 1980). Z elektrotermii wy- konano sześć prac doktorskich i dwie habilitacyjne oraz opublikowano ok. 80 prac w czasopismach naukowych krajowych i zagranicznych. Tematyka ta jest kontynuowana, obejmując obecnie problemy wymiany ciepła w układach elektrycznych. .
Wiele prac wiązało się z eksploatacją stalowniczych pieców łukowych. W Katedrze powstały pierwsze podręczniki z tej dziedziny, a w ciągu 35 lat dorobek publikacyjny sięga 50 pozycji. Obroniono cztery prace doktorskie, w toku są trzy dalsze. Większość prac naukowych wykonywano dla przemysłu hutniczego i odlewniczego (huty: Zabrze, Stalowa Wola, Nowotko, Zakłady Metalurgiczne „POMET”).
Sprawami grzejnictwa wielkiej częstotliwości zajmowali się: prof. Tadeusz Skrzypek, który objął kierownictwo Zakładu po śmierci prof. Tadeusza Schwartza, prof. Marian Mazur prowadzący przez wiele lat wykłady na specjalności elektrotermicznej, Bogusław Lewandowski i Stefan Parowski. Prace te miały charakter zarówno teoretyczny, jak empiryczny. Powstają trzy pierwsze w piśmiennictwie polskim książki na ten temat. W około 50 publikacjach przedstawiono dorobek naukowy z tego zakresu dotyczący w szczególności nagrzewania wielkoczęstotliwóściowego dielektryków, a zwłaszcza tworzyw termoutwardzalnych i termoplastycznych. Wykonano także pierwsze urządzenia i pierwsze eksperymenty nad wytwarzaniem plazmy przy użyciu prądów wielkiej częstotliwości.
Opracowano następujące podręczniki i monografie:

1. T. Schwartz "Elektrochemia" t. I (PWT, 1950), t. II (PWT, 1953).

2. T. Schwartz „Termokinetyka układów elektrotermicznych” (WNT,
1966).
3. M. Mazur „Elektryczne urządzenia grzejne” (PWT, 1953).
4: M. Mazur „Przemysłowe urządzenia elektrotermiczne” (WNT, 1964).
5. M. Mazur, S. Parowski, R. Siciński, T. Skrzypek „Zastosowania przemysłowe grzejnictwa indukcyjnego i pojemnościowego” (PWT, 1956).
6. M. Hering „Termokinetyka” (WNT, 1981).
 

Technika świetlna
 

Początki techniki świetlnej związane są z początkami Wydziału Elektrycznego. Znalazło to wyraz w wykładach prof. Stanisława Odrowąża-Wysockiego i inż. Edwarda Potempskiego, prowadzonych już w roku akademickim 1921/1922.
Z początkiem lat trzydziestych rozwijano już zagadnienia zarówno techniki oświetlania, jak i źródeł światła, fotometrii i kolorymetrii. Znalazło to wyraz w wykładach i skrypcie wykładów doc. Józefa Pawlikowskiego, także we wprowadzeniu przez prof. Kazimierza Drewnowskiego pomiarów fotometrycznych do zorganizowanego w 1923 r. laboratorium miernictwa elektrotechnicznego.
W roku 1951 powstała pierwsza w Polsce Katedra Techniki Świetlnej. W roku 1970 Katedra została włączona jako Zakład Techniki Świetlnej do Instytutu Elektroenergetyki.
W pierwszym 20-leciu istnienia Katedry działalność naukowa była inspirowana i kierowana przez założyciela Katedry i jej kierownika prof. Tadeusza Oleszyńskiego. Rozwijana była głównie fotometria ogólna, przede wszystkim Z uwzględnieniem zagadnień dokładności pomiarów fotometrycznych, w szczególności w odniesieniu do pomiaru strumienia świetlnego. Z zagadnieniami tymi związanych było kilka pierwszych, powojennych, doktoratów i dwie habilitacje, jak dotychczas jedyne w kraju, a także wiele prac badawczych.
W następnymi l0-leciu istnienia Zakładu rozwijano głównie zagadnienia konstrukcji i technologii źródeł światła oraz zagadnienia techniki oświetlenia, ze szczególnym uwzględnieniem metod obliczania oświetlenia i wielokryteryjnego projektowania oświetlenia.
Z zagadnieniami źródeł światła związanych jest kilka nie publikowanych prac badawczych, wykonanych dla przemysłu oświetleniowego przy dominującym udziale dr. Jana Grzonkowskiego i mgr. Mieczysława Lipowskiego. Z prac tych można przykładowo wymienić „Opracowanie systemu oraz stanowiska pomiarowego do pomiarów spektrofotometrycznych i kolorymetrycznych lamp wyładowczych”, „Opracowanie systemu kontroli międzyoperacyjnej dla linii produkcyjnej wysokoprężnych lamp rtęciowych , „Opracowanie ulepszonej konstrukcji zapłonnika tlącego do lamp fluorescencyjnych”.

Z zagadnieniami techniki oświetlania, badanymi pod kierunkiem i przy udziale obecnego Kierownika Zakładu prof. Jerzego Bąka, związanych jest kilka doktoratów i kilka prac badawczych wykonanych w różnych zespołach. Z prac tych można przykładowo wymienić 5-etapowe (1976-1979) opracowanie na temat elektrycznego oświetlenia mieszkań, 4-etapowe (1977-1980) opracowanie na temat automatycznego projektowania oświetlenia ogólnego wnętrz, zakończone opracowaniem podstaw systemu wielokryteryjnego automatycznego projektowania oświetlenia ogólnego wnętrz, opracowanie I-go etapu badań nad metodami wyznaczania sprawności oświetlenia we wnętrzu (zespół: Piotr Gordon, Marian Okoń).
Do wartościowych publikacji książkowych można zaliczyć następujące dzieła o charakterze monograficznym:
1. Bąk J. „Uproszczone obliczanie oświetlenia ogólnego wnętrz” (Warszawa 1974, WNT).
2. Bąk J. „Technika oświetlania” (Warszawa 1981, PWN).
3. Felhorski W., Stanioch W. „Kolorymetria trójchromatyczna” (Warszawa 1973, WNT).
4. Oleszyński T. „Miernictwo techniki świetlnej” (Warszawa 1957, PWN).
5. Oleszyński T. „Elektryczne oprawy oświetleniowe”, wyd. I (Warszawa 1966, WNT); wyd. II (Warszawa 1978, WNT).