Polski Słownik Biograficzny
Tom XXVII/4, zeszyt 115, wydanie PAN 1983
Potempski Edward, krypt. E. P. (1876-1936)
inżynier mechanik i inżynier elektryk. Ur. 27 III w Warszawie, był synem
Hieronima, inżyniera, i
Marii z Konopków.
Ukończył gimnazjum w Kijowie (1894), a następnie uzyskał stopień inżyniera
mechanika na politechnice w Rydze (1902), gdzie należał do akademickiej
korporacji <Arkonia>; dyplom inżyniera elektryka otrzymał na politechnice
w Karlsruhe (1903). W latach studenckich zajmował się kompozycją szachową
układał zadania problemowe (przeważnie tzw. trzychodówki), które były
publikowane i nagradzane w „Kurierze Warszawskim”. Po powrocie do Warszawy
POTEMPSKI rozpoczął pracę zawodów.; przy budowie
miejskiej sieci telefonicznej, potem kierował montażem urządzeń centrali
telefonicznej Towarzystwa Akcyjnego <Cedergren> i pracował tam do r. 1906.
Następnie został zastępcą dyrektora technicznego budowy pierwszej polskiej
fabryki żarówek <Cyrkom> w Warszawie, która rozpoczęła produkcje żarówek z
włóknem wolframowym (zamiast dotychczas stosowanego włókna węglowego). W I.
1911-16 pełnił funkcję dyrektora technicznego tej fabryki.
Podczas rewolucji 1905-7 r. Potempski uczestniczył w walce o szkolę polską. Od
r. 1906 był członkiem zarządu Towarzystwo Kursów Naukowych w Warszawie,
przekształconego później w Wolną Wszechnicę Polską. W tym czasie działa w
Towarzystwo Kultury Polskiej. Należał do czołowych działaczy Zjednoczenia
Postępowego Polskiego w Warszawie. W czasie pierwszej wojny światowej był
członkiem Komitetu Obywatelskiego m. st. Warszawy i z Jego ramienia pełnił
funkcję przewodniczącego i zastępcy kilku sekcji w Wydziale Pomocy dla Ludności,
członkiem prezydium Klubu
Demokratycznego, prezesem Towarzystwo Czytelni m. st. Warszawy,
członkiem rzeczywistym Towarzystwo Biblioteki Publicznej w Warszawie.
W 1. 1917-20 Potempski przebywał w Chlewiskach kolo Szydłowca (Zagłębie
Staropolskie), gdzie zarządzał dużymi posiadłościami przemysłowo-rolniczymi
(kopalnia rudy, huta, folwarki, lasy). W 1. 1920-4 ponownie pracował jako
dyrektor techniczny fabryki Cyrkom i na tym stanowisku, podobnie jak i w
poprzednim okresie, przyczynił się znacznie do jej rozwoju. Po przekształceniu w
r. 1926 Cyrkonu w Zjednoczoną Fabrykę Żarówek „Tungsram” Potempski wchodził do
jej zarządu aż do śmierci. W I. 1924—30 był dyrektorem technicznym centrali
największego wówczas w kraju przedsiębiorstwa maszyn elektrycznych Polskich
Zakładów Elektrycznych <Brown-Boveri> w Warszawie, następnie dyrektorem
Polskiego Związku Przedsiębiorstw Elektrotechnicznych, a w ostatnich latach
życia kierował działem propagandy i taryf w Elektrowni Miejskiej w Warszawie.
Jednocześnie, od r. -1921, Potempski prowadził na
Politechnice Warszawskiej
wykłady z dziedziny oświetlenia elektrycznego, akumulatorów i prostowników. W
szczególności zajmował się zagadnieniami techniki świetlnej. Na temat
oświetlenia elektrycznego opublikował wiele artykułów, ni in. w „Przeglądzie
Technicznym”, „Przeglądzie Elektrotechnicznym”, „Rzemiośle” i w wydawnictwie
czeskim pt. „Elektrotechnika y Polsku” (Praha 1933). Wygłosił wiele odczytów i
referatów, m. in. w i. 1929 i 193 i na akademiach ku czci wynalazcy żarówki T.
Edisona. Był członkiem komitetu redakcyjnego działu „Elektrotechnika” w
„Przeglądzie Technicznym” (1915—16) i czasopisma „Światło i Siła” (1930-1).
Potempski był współzałożycielem i działaczem
Stowarzyszenia Elektryków Polskich (SEP). Współuczestniczył w pracach
nad normalizacją żarówek. Brał udział w przygotowaniach i obradach pierwszego
wspólnego zjazdu przedstawicieli SEP i Elektrotechnicznego Związku
Czechosłowackiego w Warszawie (1933). Działał w Stowarzyszeniu Techników
Polskich. Był m. in. prezesem zarządu Organizacji Gospodarki Świetlnej, prezesem
rady nadzorczej Małopolskiej Fabryki Żarówek <Żareg> we Lwowie, członkiem rady
Polskiego Związku Przedsiębiorstw Elektrotechnicznych, sędzią handlowym przy
Sądzie Okręgowym w Warszawie. Od r. 29 piastował mandat radnego m. st.
Warszawy. Byt członkiem Kola Filistrów korporacji Arkonia W Warszawie i Związku
akademików Gdańskich „Wisła” oraz sekretarzem Związku Filistrów „Welecji”.
Potempski zmarł nagle, w czasie polowania, na udar serca 21 IX 1936 W
Cieślach powiecie Płockiem, pochowany został w grobie rodzinnym na Cmentarzu
Powązkowskim w Warszawie (kwatera 187-6-9/10).
Z małżeństwa (od r. 1907) z Janiną z
Wawrzynowiczów Potempska.
Potempski pozostawił córki: Marię (nr.
1909), zamężną Świerszcz, pracownika Instytutu Cukrowniczego, i
Stefanię (ur. 1912), zamężną Mściwujewską, technika rentgenologa, oraz
syna Stanisława (ur. 1921)
inżyniera elektryka, projektanta i rzeczoznawcę instalacji i urządzeń
elektrycznych.
Brat Potempskiego Wacław
(1871—1929), inżynier mechanik, absolwent politechniki w Rydze, był pracownikiem
wydziału budownictwa magistratu in. sł. Warszawy, od r. 1924 zaś kierownikiem
biura Polskiego Związku Przedsiębiorstw Elektrotechnicznych w Warszawie.
|